فن کویل چیست ؟

فن کویل چیست ؟

  فن کویل یک دستگاه ساده است که از یک مبدل حرارتی (کویل) سرمایشی/گرمایشی و یک فن تشکیل شده است. آب سرد (در تابستان) یا آب گرم (در زمستان) درون کویل های (لوله های مسی) آن جریان یافته و فن با وزیدن هوا از اطراف کویل (لابلای لوله ها) ، موجب برخورد هوا با سطح سرد یا داغ کویل شده و هوای سرد یا گرم را به فضای داخل ساختمان ارسال می کند. در برخی دستگاه ها به جای آب سرد یا گرم، سیال مبرد در کویل آن جاری می شود. جریان آب سرد درون کویل ها توسط دستگاه چیلر (یا دستگاه مینی چیلر در سایز کوچکتر) و جریان آب گرم درون کویل های فن کویل ها توسط دستگاه بویلر موجود در موتورخانه (یا دستگاه پکیج گازسوز زمینی یا دیواری در سایز کوچکتر) تامین می شود. همانطور که در شکل زیر نشان داده شده است، فن کویل ها با لوله های آب سرد و گرم به چیلر و بویلرها متصل می شوند.

فن کویل قسمتی از سیستم تهویه مطبوع (سرمایش و گرمایش) مرکزی است که در تهویه مطبوع انواع ساختمان های مسکونی ، اداری ، تجاری و … مورد استفاده قرار می گیرد. گاهی یونیت فن کویل به صورت داکت (کانالی) استفاده شده که به آن داکت فن کویل یا فن کویل کانالی گفته می شود که توانایی تامین و وارد نمودن هوای تازه به درون ساختمان را دارد.

فن کویل توسط یک کلید On/Off دستی یا ترموستاتی کنترل می شود که به واسطه آن یا دور فن تغییر می کند و یا اینکه جریان آب ورودی به آن توسط یک شیر باز و بست می شود. در ساختمان های مجهز به BMS ، کنترل فن کویل توسط یک کنترلر دیجیتال که به شبکه BMS متصل می شود، انجام می گردد.

به خاطر سادگی و انعطاف پذیری ، نصب این سیستم نسبت به سیستم هایی مانند هواساز ، صرفه اقتصادی بیشتری دارد. زیرا به کانال کشی های متعدد (به جز نوع کانالی) در آنها نیازی نیست و با لوله کشی مستقیما به دستگاه های تولید کننده آب سرد و آب گرم متصل می شوند.

با اندازه گیری دمای هوای ورودی و خروجی فن کویل و نیز حجم هوای ورودی عبوری از آن می توان توان حرارتی یا برودتی خروجی از آن را محاسبه نمود.

طراحی فن کویل در دو حالت کلی حالت دمنده و حالت مکنده انجام می شود. در حالت دمنده، فن دستگاه هوا را با وزیدن در بین کویل و در نوع مکنده، با مکش هوا از بین کویل، گرم یا سرد می کند. نوع مکنده حرارت بیشتری را می تواند عبور دهد ولی اندکی نسبت به نوع دمنده گران قیمت تر است.

فن کویل ها در انواع گوناگون سقفی ، دیواری ، زمینی و … موجود هستند که در شکل زیر یک نوع پر کاربرد آن (سقفی توکار) نشان داده شده است.

توکار یا روکار بودن فن کویل

یک واحد فن کویل را می توان به صورت توکار (مخفی) و یا روکار (در معرض دید) طراحی و نصب کرد.

نوع روکار (مطابق شکل زیر) می تواند از نوع زمینی ، دیواری ، ایستاده و یا سقفی باشد که به یک بدنه مناسب جهت حفاظت آن نیاز است. فن و کویل در این بدنه بسته و مشبک جاسازی شده است.

نوع توکار که معمولا به صورت سقفی و کانال کشی شده انجام می شود مزایای بیشتری دارد و معمولا به دو شکل مورد استفاده قرار می گیرد. در حالت اول اگر در کل ساختمان از سقف کاذب استفاده شده باشد، می توان از فن کویل سقفی کاستی چهار طرفه همانند شکل زیر استفاده کرد. در نوع کاستی با وجود سقف کاذب، فقط دریچه های هوا در معرض دید قرار می گیرند.

در حالت دوم (مطابق شکل) می توان بجای استفاده از سقف کاذب، در قسمتی از سقف (معمولا قسمت ورودی هر سالن یا اتاق) فن کویل مورد نظر را جاسازی کرد.

فن کویل دو لوله ای یا چهار لوله ای

فن کویل ها به دو نوع کلی دو لوله ای و چهار لوله ای تقسیم بندی می شوند. در نوع دو لوله ای، یک لوله جهت تامین و یک لوله جهت بازگشت آب سرد یا گرم است.(متناسب با زمان سال ، تابستان یا زمستان – دو فصلی)

در نوع چهار لوله ای، دو لوله جهت تامین و دو لوله جهت بازگشت تعبیه شده است که یکی از لوله های ورودی می تواند حاوی آب گرم و یکی هم حاوی آب سرد باشد که آن را به سیستمی چهار فصلی تبدیل می کند. از دیگر مزیت های چهار لوله ای این است که امکان دارد در قسمت های مختلفی از یک ساختمان، به دلایل مختلفی برخی به گرما و برخی به سرما نیاز داشته باشند و متناسب با آن آب گرم یا سرد وارد سیستم می شود.